هشدار وزارت بهداشت درباره خطر آلودگی سبزیجات به مدفوع سگ و گربه کارت ورود به جلسه کنکور ۲۲ تیرماه منتشر می‌شود وزیر آموزش و پرورش ابلاغ کرد: ممنوعیت رد دانش‌آموزان میان‌پایه به بهانه افت معدل جان باختن یک کارگر در پی ریزش معدن «شهید نیلچیان» توضیحات پلیس قشم در رابطه با مجروح شدن کودک ۸ ساله در تعقیب و گریز راهکاری خوراکی در درمان پرخاشگری آیا سما جهانباز به افغانستان منتقل شده است؟ + توضیحات خواهر سما زمان انتشار کارت ورود به جلسه نوبت دوم آزمون سراسری ۱۴۰۴ اعلام شد وزیر میراث فرهنگی: ظرفیت گردشگری استان‌های آسیب‌دیده در جنگ، احیا می‌شود صدور هشدار سطح نارنجی برای مشهد و ۱۹ مرکز استان در پی پیش‌بینی خیزش گرد و خاک (۱۶ تیر ۱۴۰۴) چند توصیه‌ از سوی وزارت بهداشت درمورد روزهای گرد و غبار زمان اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان صندوق نفت مشخص شد کشف ۱۱۰ کیلوگرم حشیش در مرز سراوان چگونه از گرمازدگی پیشگیری کنیم؟ پایان مرمت سرای گمرک در بازار وکیل شیراز (۱۶ تیر ۱۴۰۴) کاهش آمار گردشگری در خلیل‌آباد خراسان‌ رضوی به دلیل عدم روشنایی مناسب اژه‌ای: نظام جمهوری اسلامی ایران قدردان مردم سلحشور و متعهد کشور است مشاهده همزمان ۵ یوزپلنگ آسیایی در پارک ملی توران + فیلم (۱۶ تیر ۱۴۰۴) آغاز ابلاغ اینترنتی دعوتنامه هیئت تجدیدنظر تامین اجتماعی (۱۶ تیرماه ۱۴۰۴) استخدام ۸۵ هزار نفر در آموزش و پرورش از طریق آزمون استخدامی شهریه مدارس باید با توجه به وضعیت معیشت منطقه‌ای تعیین شود نرخ بلیت قطار از هواپیما سبقت گرفت! ۶ پرونده آثار تاریخی ایلام در مسیر ثبت در فهرست ملی کشور پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (دوشنبه، ۱۶ تیر ۱۴۰۴) | از شدت گرمای هوا کاسته می‌شود جزئیات جدید درمورد نوبت دوم کنکور (۱۶ تیر ۱۴۰۴) معاون گردشگری: بحران‌های سیاسی و اجتماعی در حوزه مدیریت گردشگری فرصت است نه تهدید! تهیه شناسنامه جزایر خلیج فارس برای حفاظت زیست‌محیطی راهکار‌هایی عملی برای صرفه‌جویی آب در تابستان هنگام استفاده از کولر‌های آبی | هوشمندانه خنک شوید صدور هشدار سطح زرد هواشناسی در خراسان رضوی در پی پیش‌بینی افزایش وزش باد (۱۶ تیر ۱۴۰۴)
سرخط خبرها

درباره مدرسه علیا شهر فردوس | هشت‌ضلعی بی‌همتا

  • کد خبر: ۵۷۸۵۶
  • ۲۴ بهمن ۱۳۹۹ - ۱۸:۳۹
  • ۱
درباره  مدرسه علیا شهر فردوس | هشت‌ضلعی بی‌همتا
حمام‌های زیر زمین شاخص دیگر این منطقه است که به‌احتمال برای دوری از گزند زلزله‌های پیاپی بوده است، اما بنای دیگر شهر تون که ویژگی‌های خاصی دارد، مدرسه علیاست و تاریخ ثبت آن در نیمه بهمن سال ۱۳۵۵ آن بهانه‌ای شد برای پرداختن به این بنای منحصربه‌فرد «تون».
هادی دقیق
خبرنگار هادی دقیق
هادی دقیق | شهرآرانیوز؛ شهر فردوس کنونی از سال ۱۳۰۸ به این نام خوانده می‌شود، پیش از این، نام آن «تون» بود و پیش‌تر از آن‌هم که غارت شود و زلزله‌ها از آوازه‌اش کم کند، جزو شهر‌های آباد خراسان بود.
متأسفانه زلزله سال ۱۳۴۷ بخش بزرگی از شهر قدیمی را خراب کرد و در کنار آن ویرانی‌ها، شهر جدید فردوس ایجاد شد.

هم‌جواری شهر باستانی و شهر جدید، یگانه ویژگی خاص این شهر نیست، حمام‌های زیر زمین شاخص دیگر این منطقه است که به‌احتمال برای دوری از گزند زلزله‌های پیاپی بوده است، اما بنای دیگر شهر تون که ویژگی‌های خاصی دارد، مدرسه علیاست و تاریخ ثبت آن در نیمه بهمن سال ۱۳۵۵ آن بهانه‌ای شد برای پرداختن به این بنای منحصربه‌فرد «تون».

مدرسه و مسیری که دیگر نیست

مسیر دسترسی به مدرسه علیا تقریبا با خاک یکسان شده است، ولی بنای سرپایی که از دور خودنمایی می‌کند، طاقی جناقی است که به‌احتمال بقایای راسته‌بازار شهر تاریخی تون بوده است.
پس از آن تا چشم کار می‌کند خرابه و در افق‌های دورتر بنا‌های سالم‌تر مسجد جامع و... است. کمی پس از عبور از زیر طاق، ورودی بنایی به‌نسبت بزرگ جلوه‌گری می‌کند، نمایی که هرگز تصویر پلان داخلش را لو نمی‌دهد و تداعی نمی‌کند. عرض نما هم بزرگ‌تر از بناست و انگار قرار است مخاطبش را با چیزی غیرمنتظره روبه‌رو کند.

هشت‌ضلعی بی‌همتای مدرسه علیا


یادگاری از عصر صفوی

روی تابلو معرفی ورودی بنا، عنوان مدرسه علیا و تاریخ ساخت آن اواخر دوره صفوی و پلانش چهارایوانی یاد شده است. بنا به‌قاعده مدارس این دوره، منتظر یک بنای چهارگوش چهارایوانی و شاید با تزیینات کاشی‌های لاجوردی هستیم، ولی از نمای آجری یکدست می‌فهمیم که نباید انتظار کاشی‌کاری داشت، بلکه نهایت تزیینات بنا باید با همین آجرکاری‌ها و گچ‌کاری‌ها باشد، یعنی تزیینات معمول همان دوران.

طاق بلند ورودی بنا ۱۲ متر است و قاب‌بندی‌های اطرافش که همگی تداعی همان طاق اصلی است، آدم را پیش می‌خواند. ۲ طرف ورودی ۲ سکو برای نشیمن تعبیه شده است که آجرکاری خفته‌راسته آن چشم‌نواز است. از طاق ورودی اصلی که به هشتی بنا وارد می‌شویم، در ۲ طرف آن فضا‌هایی است که افراد را به ۲ گنبدخانه در چپ و راست هشتی هدایت می‌کند، گنبدخانه‌هایی که یکی مسجد و دیگری فضای مدرسه بوده است و تزیینات زیادش، چشم بیننده را تا آسمانه و سقف بنا می‌کشد. دوباره به هشتی برمی‌گردیم و محو مقرنس‌های زیبای آن تا از راهرو‌هایی به حیاط اصلی بنا منتقل شویم.

شگفتی‌های مدرسه علیا

شگفتی مدرسه علیا همین‌جاست، در حیاط مدرسه، فضای کوچکی با تکرار پلان هشت‌ضلعی که به‌شکل زیبایی با چهارایوان و طاق‌های فراوان، بوی قدمت و کهنگی می‌دهد و گودال‌باغچه هشت‌ضلعی میانه حیاط که هنوز مسیر‌های گذر آب از میان آن، ناخودآگاه صدای پرشور عبور آب را به ذهن می‌آورد. تزیینات آجری در جای‌جای بنا نمایان است و نقش زیبایی نیز به نمای حیاط داده است.

گودال‌باغچه ۴ مسیر ورودی دارد که هرکدام با چند پله به هشت‌ضلعی میانی می‌رسد. داخل این فضا نیز مانند دورتادور حیاط، حجره‌های ایجاد شده است که به‌احتمال باید محل اقامت طلاب بوده باشد. قدم‌زدن در این فضا مثل سفر کوتاهی در تاریخ است، تاریخ مدرسه علمیه‌ای که تا پیش از زلزله سال ۱۳۴۷ برپا بوده است و میرعلی بیک، بنیادگذار بنا، درآمد بخشی از حجره‌های بازار را وقف مدرسه علیا کرده بود.

هشت‌ضلعی بی‌همتای مدرسه علیا

گودال باغچه و شباهت‌هایش

درنهایت، معماری گودال‌باغچه در بنا‌های زیادی در یزد و اصفهان یافت می‌شود، ولی مدرسه هم‌دوره آن، یعنی آقابزرگ کاشان، با پلانی مستطیلی و فضایی بزرگ‌تر از مدرسه علیا، نمونه بارز این نوع است. هرچند در ظاهر امر معماری مدرسه علیا و هشت‌ضلعی بی‌همتایش، ویژگی خاصی به آن داده است که در کمتر بنایی از این دوران می‌توان جمع آن‌ها را یافت.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
علی سروقامت
Iran (Islamic Republic of)
۲۱:۲۷ - ۱۴۰۳/۰۱/۱۰
0
0
با سلام خدمت شما
من به عنوان یک فردوسی واقعا به مدرسه علیا افتخار میکنم
و از دوستان عزیزم در ایران زیبا دعوت میکنم حتما به فردوس بیایند و از این شاهکار بی همتا دیدن کنند.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->